دکتر علی اکبر زهره وند

انجمن بین‌المللی پیکرسنجی ورزشی(ISAK) که تحت نظارت نهاد علمی کمیته بین المللی المپیک (ICSSPE) می باشد، در معاینات و سنجش خود معیار کلیه اقدامات انجام شده را بر مبنای تعیین خطای فنی اندازه‌گیری (TEM) انجام میدهد تا بدین وسیله نتایج سنجش و ارزیابی‌های بدست آمده براساس مراجع بین‌المللی (از جمله IAS,BASS,TSAK) استاندارد و دارای اعتبار لازم باشد.
دراواخر سال ۱۹۶۰ و اوایل ۱۹۷۰ در اکثر کشورهای اروپایی ، روش های ویژه ای برای شناسایی ورزشکارانی که دارای توانایی های بالقوه بالایی بودند ، کشف شد . برخی از این روش های مورد استفاده در انتخاب ورزشکاران مستعد توسط متخصصان کشف و تنظیم شد . این دانشمندان در پی آن بودند که مربیان را در انتخاب ورزشکاران مستعد برای یک یا چند رشته ورزشی خاص ، نسبت به توانایی های لازم برای آن رشته آگاه سازند. نتایج حاصله در این مورد ، غیرقابل تصور و حیرت انگیز بودند . بیشتر افرادی که در بازی های المپیک ۱۹۷۲ مدال گرفته بودند به طور علمی انتخاب شده بودند در نتیجه فرآیند شناسایی استعدادها بودند .

انسانها با توجه به اصل تفاوت‌های فردی از جهات مختلف مانند ویژگیهای جسمانی، روانی و مهارتهای روان- حرکتی با یکدیگر تفاوت دارند. . یکی از عوامل ایجاد اختلاف بین افراد، «استعداد» است.
حتماً شما هم این جمله مشهور منسوب به اینشتین را شنیده‌اید که می‌گوید:
«همه نابغه‌اند. اما اگر بخواهیم در مورد نبوغ یک ماهی بر اساس توانایی‌اش در پریدن بر روی شاخه‌ی درخت قضاوت کنیم، آن ماهی خود را در تمام طول زندگی‌اش یک احمق خواهد دانست».

پای حرف هر پدر و مادری که بنشینید، دغدغه استعدادیابی فرزندان و پرورش آن را دارند و جالب اینجاست که با همه‌ی این تلاش‌های والدین، همچنان چالش استعدادیابی و تشخیص استعدادها برایمان باقی مانده است! بدون تردید یکی از شاخص های اصلی برای استعدادیابی و معرفی یک رشته ورزشی متناسب با استعدادهای جسمانی هر فرد، انجام تست ها و آزمایش های پیکر شناسی است. بررسی ساختار عضلانی و اسکلت بندی به متخصصان آنتروپومتری کمک می کند تا مناسب ترین فعالیت های ورزشی را برای تضمین سلامت و موفقیت فرد تعیین کنند؛ علاوه بر این از ویژگیهای منحصر به فرد هر شخص در رشته های جدید ورزشی مختلف پرده بردارند اینها روش های جدید علم پیکرشناسی است که می تواند در شناسایی استعدادهای ورزشی به خدمت گرفته شود. پیکر سنجی (آنتروپومتری) ارزان ترین و علمی ترین روش استعدادیابی در ورزش است که در آن فرد مورد نظر باید با تست های آنتروپومتری مورد سنجش و معاینات پیکرسنجی شود و با بررسی ابعاد ، شکل، ترکیب، تاثیرات بلوغ و عملکرد بدن انسان و با معاینه و اندازه گیری ۲۱ متغیر بدن مثل اندازه گیری میزان چربی زیر پوست، بررسی بافت عضلانی و هرم استخوانی شامل(قد، وزن، طول، پهناها، محیط‌ها، درصد چربی، تیپ‌بدنی و… ) اعدادی را استخراج می کنند و با محاسبه بر طبق یک استاندارد و نرم‌افزاری علمی و بین المللی زیر نظر ISAK استرالیا ( بالاترین نهاد علمی بین المللی آنتروپومتری و استعداد یابی در جهان) تعیین می کنند که نمره و امتیاز این فرد برای کدام رشته ورزشی مناسب تر است. این معاینات با ابزار غیر تهاجمی انجام می شود و هیچ خطری برای فرد ندارد حتی به تست خون هم نیازی نیست. یکی از دقیق ترین تست های پزشکی ورزشی مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است که در آن با شناسایی افراد مستعد در یک یا چند رشته خاص ورزشی می توان از آنها به عنوان سرمایه های ورزشی کشور پشتیبانی و حمایت کرد. درحال حاضر امتیازدهی و انطباق بدنی برای پسران در ۴۴ رشته ورزشی و برای دختران در ۳۶ رشته ورزشی زیر نظر سازمان جهانی ISAK وجود دارد. و مهمترین بخش، تعیین و تشخیص قد نهایی و تخمین زمان اوج رشد قدی و بلوغ با توجه به سن استخوانی هست که فرصت جبران کاستی های احتمالی والدين در رشد قدی و بلوغ را جبران می‌کند.